Dekantasyon

Katı-sıvı heterojen karışımda katı kısım tamamen dibe çöktükten sonra üstteki sıvı kısmın başka bir kaba aktarılarak alınması işlemine dekantasyon denir. Dekantasyon işlemi aynı zamanda aktarma işlemi olarak da bilinir. Bu yöntemde iri taneli çökelek yapısı bulunan katı-sıvı heterojen karışımlar birbirinden ayrılabilir. Aktarma işlemi için, içinde karışım bulunan beherdeki sıvı ikinci bir behere dökülerek katı ve sıvı fazlar birbirinden ayrılır. Çok hızlı ve kolay bir yöntem olmasına karşın bu yöntemle kesin bir ayırma sağlanamaz. Katı-sıvı heterojen karışım içindeki partiküllerin yeterince büyük olmaması ya da yoğunluk farkının çok fazla olmaması durumunda dekantasyon işlemi zorlaşacağından bu durumda süzme yöntemi kullanılır.

Destilasyon

Sıvıların kaynama noktası farkından yararlanılan bir ayırma-saflaştırma yöntemidir. Bir sıvıyı önce buharlaştırıp, sonra buharı soğutup yoğunlaştırmak ve saf olarak bir toplama kabında toplama işlemine "damıtma" denir. Damıtma bir sıvının saflaştırılmasında ve sıvı karışımlarının ayrılmalarında kullanılan en temel yöntemdir.
Damıtma işlemi sonunda geriye kalan kesime "artık", buharlaştıktan sonra, soğutucuda sıvılaştırılarak toplama kabında toplanan kesime destilat denir.
Damıtma ile;

• Bir sıvının saflaştırılması,
• Farklı kaynama noktalarına sahip sıvıların birbirinden ayrılması,
• Bir sıvının uçucu olmayan bileşenlerden ayrılması, gerçekleştirilebilir.

• Basit damıtma (Videodaki damıtma düzeneği)
• Ayrımsal damıtma (Kısmi damıtma, Fraksiyonlu - Basamaklı damıtma)
• Vakum yardımı ile damıtma
• Su buharı damıtması

Süzme İşlemi

Bir karışımdaki katı ve sıvıyı birbirinden ayırmak için kullanılan tekniktir. Katı ve sıvı karışımlarını birbirinden ayırmak için farklı teknikler kullanılır. Bunlar dekantasyon, basit süzme ve vakum altında süzme şeklinde sınıflandırılabilir. Dekantasyon, huni ve süzgeç kağıdı kullanılmaksızın katı ve sıvının birbirinden daha kaba bir şekilde ayrılması işlemidir. Huni ve süzgeç kağıdı kullanılarak yapılan işleme ise "basit süzme" adı verilir. Basit süzme ile kolayca ayrılmayan karışımları hızlı ve tamamen ayrışmış şekilde elde etmek için vakum altında huni ve Nuçe erleni kullanılarak yapılan süzme işlemine ise "vakum altında süzme" denir.
Huni ve süzgeç kağıdı kullanılarak yapılan basit süzme işlemi soğuk veya sıcak olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilir. Süzme işlemi sıcakta yapılacaksa ısı kaybı mümkün olduğunca azaltılmalıdır. Bunun için huni ve süzgeç kağıdı süzme işlemi öncesi ısıtılmalı ve süzme işlemi mümkün olduğunca hızlı yapılmalıdır. Süzme işlemi yaparken öncelikle doğru süzgeç kağıdı seçilmeli ve kullanılacak süzgeç kağıdı doğru şekilde katlanıp huniye yerleştirilmelidir. Süzgeç kağıdı çözücü ile ıslatılarak huni içerisine tam olarak oturtulmalıdır. Süzülecek karışım kontrollü bir şekilde huniye dökülmelidir. İçinden karışımın boşaltıldığı kap, süzüntü veya çözücü ile çalkalanarak tekrar süzülmeli madde kaybı en aza indirilmelidir.

Su Trompu (Vakumlu Süzme)

Filtrasyon (Süzme), bir katı sıvı karışımında sıvı ve katıyı birbirinden ayırmak için kullanılan bir tekniktir ve birçok deneyde kullanılır. Basit bir süzme işlemi sıvıya uygulaman yerçekimi ile gerçekleşir, yerçekimi ile yapılan basit süzmeden çok daha hızlı olduğu için vakumlu süzme daha sık kullanılır.

Basit süzme (yer çekimli süzme) işleminde, süzgeç kâğıdı, huni ve erlen kullanılır.

Vakumlu süzme işleminde, vakum için su trompu, Nuçe erleni (vakum uygulama borusu bulunan erlen), Vakum hortumu (vakum uygulandığında katlanmayan sert hortum) Nuçe hunisi (delikli genelde porselenden yapılmış huni), bağlantı adaptörü (huni ve erlenin vakum altında Hava almamasını sağlayan kısım), huniye uygun süzgeç kâğıdı (huni boyutuna ve süzülecek katı partiküle uygun) kullanılır.

Vakum amaçlı çoğu zaman su-trompu kullanıldığından bu süzme işlemi bazen su-trompunda süzme olarak da adlandırılır.

Vakumlu süzme işleminde aşağıdakilere dikkat ediniz.

• Su trompu yeterli vakum uyguluyor mu?
• Kullanılan hortum vakuma uygun mu?
• Nuçe erleni ve hunisi bir standa sabitlenmiş mi?
• Nuçe erleni ve hunisi hava almayacak şekilde bağlanmış mı?
• Süzgeç kâğıdı Nuçe hunisinin tüm deliklerini kapatacak ve katlanmayacak şekilde uygun mu?
• Süzgeç kâğıdını süzülecek sıvı ile ıslattınız mı?
• Tüm sıvının huni içerisine geçmesi için yeterli zamanı verdiniz ve katınız yeterince kuru mu?

Vakumda süzme işleminde bu laboratuvar sınırı dışında daha gelişmiş olarak, vakum pompası, Gosch krozesi, Buchner hunisi gibi yöntemlerde bulunmaktadır.

Terazi Kullanımı

Hassas Terazi (Analitik Terazi) Kullanma Talimatı

• İlk dikkat edilmesi gereken terazinin düz bir yüzeyde olmasıdır.

• Terazi önünde veya arkasında bulunan su terazisi temel alınarak Terazinin denge ayarı yapılır.(Vida sistemi ile çalışan ayaklar sağa veya sola döndürülerek , Su terazisinin denge ayarı yapılırken donanımın arka veya ön kısmındaki hareketli dairenin çember sınırlı içinde olmasına özen gösterilir.)

• Denge ayarı yapıldıktan sonra terazinin bulunduğu yerinden oynatılmamalıdır. Eğer yeni bir yere taşınırsa denge ayarı tekrar yapılmalıdır.

• Bütün terazilerde temizlik önemlidir. Hassas terazide üzerinde ve içinde daha önceden dökülmüş madde varsa bir fırça yardımı ile temizlenir.

• ON-OFF düğmesine basılarak açılır.

• Tartım yapılırken kullanılacak objenin (kağıt, ependorf, beher vb.) TARE düğmesine basılarak darası alınır.

• Tartımı yapılacak madde spatül veya pipet yardımı ile teraziye konulur. Tartım değeri kaydedilir.

• Terazinin kullanılmadığı zaman stand by da tutularak üzeri kılıfı ile kapatılmalıdır.

• Terazinin ON-OFF düğmesine basılarak kapatılır.

Üstten Kefeli Terazi Kullanma Talimatı
Üsten kefeli teraziler kimya laboratuarında en pratik kullanılan terazilerdir.

• İlk dikkat edilmesi gereken terazinin düz bir yüzeyde olmasıdır.

• Terazi önünde veya arkasında bulunan su terazisi temel alınarak Terazinin denge ayarı yapılır.(Vida sistemi ile çalışan ayaklar sağa veya sola döndürülerek , Su terazisinin denge ayarı yapılırken donanımın arka veya ön kısmındaki hareketli dairenin çember sınırlı içinde olmasına özen gösterilir.)

• Denge ayarı yapıldıktan sonra terazinin bulunduğu yerinden oynatılmamalıdır. Eğer yeni bir yere taşınırsa denge ayarı tekrar yapılmalıdır.

• ON-OFF düğmesine basılarak açılır.

• Tartım yapılırken kullanılacak kabın (kağıt, ependorf, beher vb.) TARE düğmesine basılarak darası alınır.

• Tartımı yapılacak madde spatül veya pipet yardımı ile kaba (kağıt, ependorf, beher vb.) konur. tartım değeri kaydedilir.

• Terazinin ON-OFF düğmesine basılarak kapatılır.

Santrifüj Kullanımı

Santrifüj cihazı, genellikle elektrikli bir motor yardımıyla sabit eksenli, dairesel dönme hareketi gerçekleştiren bir laboratuvar aletidir. Santrifüj aletinin yüksek devir sayısı, içerisine yerleştirilen karışımların çökelme prensibine göre ayrılmasını sağlar. Ağır parçalar merkezkaç kuvveti yardımıyla tüpün alt kısmında toplanır (dairesel harekette dışarı doğru gider). Aynı mantıkla daha hafif parçalar tüpün üst kısmına doğru hareket eder (dairesel hareketin merkezine doğru yol alır). Süspansiyonlar veya emülsiyonlar bu sekilde kolaylıkla ayrılabilir. Örneğin kan, en üst kısmında serum, orta kısımda yağ, alt kısımda ise pıhtı kalacak şekilde ayrıştırabilir.

Etüv ve Kül Fırını Kullanımı

Etüv : İnsan vücuduyla alakalı numunelerdeki bakterilerin çoğaltılması esnasında etüv genellikle 37°C.ye ayarlanırken, küf ve mantarların çoğaltılması uygulamalarında ise 22°C.ye ayarlanır. Etüvler, sterilizasyon amaçlı olarak da kullanılmaktadır.
Kuru hava ile sterilizasyon bakterileri ve bunların sporlarının protein yapılarını yüksek sıcaklık ile bozma prensibini gütmektedir. Etüvler karşımıza Pastör fırını veya inkübatör isimleriyle de çıkabilir.
Etüv cihazlarının kullanım alanlarını aşağıdaki gibi özetleyebiliriz.

Kuru hava ile sterilizasyon işlemi
• Bakterilerin üremesi için besiyeri
• Kurutma işlemi
• Isıtma işlemi

• Etüv çalıştırılmadan önce fişi prize takılır.
• On/Off düğmesinden cihaz çalıştırılır.
• Sıcaklık ayarı düğmesinden istenilen sıcaklığa ayarlanılır.

• Kül Fırının fişi prize takılır.
• On/Off düğmesiyle cihaz açılır.
• İstenilen sıcaklık ayar düğmesiyle ^oC olarak ayarlanır.
• İstenilen süre, zaman ayarı düğmesiyle saat-dakika olarak ayarlanır.
• İstenilen sıcaklığa ne kadar sürede ulaşılmak isteniyorsa zaman panelinde de adım adım ısıtma basamakları seçilerek ayarlanır. Bu özellik her kül fırınında bulunmayabilir.